Dalak Büyümesi (Splenomegali) Nedir? Splenomegali Nedenleri Nelerdir
Dalak büyümesi ile ilgili 2 yan etki mevcuttur. Birincisi enfeksiyon, ikinci yan etki ise dalak yırtılmasıdır. Dalağın büyümesinin ardından kanda mevcut olan trombosit, kırmızı kan hücreleri ve beyaz (palazma) kan hücreleri sayıları azalması dolayısı ile enfeksiyon meydana gelir.
Dalak vücudumuzda karın boşluğunda bulunur. Mide ile diyafram arasında yer almaktadır. Karın boşluğunun sol taraflarında bulunur. Dalağın büyüklüğü yaklaşık olarak bir yumruk büyüklüğünde olması bakımından kalp ile benzerlik gösterir. Dalağın sert olmayan damarsal ve süngerimsi bir yapısı bulunur. Dalağın göstermiş olduğu işlevi vücut başka organlar aracılığı ile de gösterdiğinden dolayı dağın hayati bir önemi yoktur. Yani dalak olmadan da yaşam devam ettirilebilir. Fakat bu dalağın görevinin önemsiz olduğu anlamına gelmez.
Dalağın Görevleri Nelerdir?
Dalağın temel olarak 4 görevi bulunur. Dalağın en bilinen görevi fagositozdur.
Dalak yaşam döngüsünü tamamlamış olan kırmızı kan hücrelerini yutarak yok eder. Bu sayede yaşam döngüsünü tamamlayan kırmızı kan hücrelerinde bulunan demiri tekrar canlı vücudunda kullanılabilmesini sağlar. Dalağın diğer bir görevi kan hücrelerinin yapımını sağlamaktır. Bebek anne rahmine 4 aylığa ulaşınca kan hücrelerinin yapımına başlanır.
Aynı zamanda dalak, kemik iliğinin kan hücresi üretiminde yetersiz kaldığı zamanlarda da kan hücresi oluşturur. Bu duruma ekstra modüller hemopoez yani kemik iliği dışı kan hücresi üretimi denir. Dalağın diğer görevleri ise bazı canlılarda alyuvar depolama ve bağışıklığa katkı sağlamaktır. Dalak bazı hastalıklarda vücuda sinyalde gönderir. Bu sinyal dalağın büyümesi veya şişmesi olarak da gözlenir. Dalak büyümesi(splenomegali) nedir?
Detaylı bilgi ile açıklayalım.
Aslında dalak büyümesi veya bir diğer adı ile splenomegali çok fazla dikkat edilmeyen, hatta birçok insanın dalağının şiş olduğunu bile fark etmediği fakat ciddi hastalıkların habercisi olabilecek bir durumdur. Dalak şişmesinin hastalığın habercisi olmadığı durumlarda mevcuttur. Bu durumlardan en bilineni spora alışkın olmayan bir kişinin aşırı efor gerektiren bir spor ile vücudunu yorması durumunda dalak şişmesi durumu görülür.
Dalak Büyümesi(Splenomegali) Belirtileri Nelerdir?
Dalak büyümesi(splenomegali) belirtilerinin oluşumu her zaman gözlenmeyebilir. Dalaktaki şişlik genel olarak fiziki muayene veya testler ile belirlenir. Bunun haricinde oluşan belirtiler şu şekildedir.
- Karın bölgesinden sol üst omuza doğru çıkan yayılmış bir dolgunluk hissi oluşur.
- Yemek yemede az yeme ya da hiç yemek yiyememe, iştahsızlık ve karında dolgunluk hissi gibi problemlerin oluşumu gözükebilir. Bu durumun temel nedeni dalağın şişmesi ile oluşan karın bölgesindeki basınç hissidir.
- Anemi yani bir diğer adıyla kansızlık görülür.
- Aşırı yorgunluk
- Kısa süreler ile sürekli tekrarlayan enfeksiyonlar görülür.
- Dalak büyümesi olan kişilerde kolay kanama gözükür.
- Kilo kaybı
- Sarılık
- Solgunluk ve bitkinlik
- Gece olan aşırı terleme
- Hıçkırık
- Ateş
Dalak Büyümesi(Splenomegali) Nedenleri Nelerdir?
Dalak büyümesinin genel olarak tek nedene bağlayamayız. Dalak büyümesine temel olarak birçok hastalık ve enfeksiyon sebep olabilir. Dalak büyümesi(splenomegali) nedenleri şu şekilde sıralanabilir.
- Viral enfeksiyonlar dalak büyümesine sebebiyet verir. En bilineni mononükleozdur.
- Frengi ve benzeri bakteriyel enfeksiyonlar
- Kalbin iç katmanı yani endokarditte enfeksiyon oluşması
- Sıtma ve benzeri parazit sebebiyle oluşan enfeksiyonlar
- Siroz hastalığı
- Karaciğeri olumsuz yönde etkileyen hastalıklar
- Kırmızı kan hücrelerinin yaşam döngüsünü tamamlamadan kırmızı kan hücrelerinin
Fagosite edilmesi ile hemolitik anemi ve çeşitleri
- Kan kanserleri (lösemi)
- Hodgkin hastalığı
- Gaucher hastalığı
- Niemann pick hastalığı
- Metabolik bozukluklar
- Dalak veya karaciğerde meydana gelen damarların üzerinde oluşan basınç ve basıncın etkisi ile oluşan kan pıhtılaşması
Dalak Büyümesinin Yan Etkileri Nelerdir?
Dalak büyümesi ile ilgili 2 yan etki mevcuttur. Birincisi enfeksiyon, ikinci yan etki ise dalak yırtılmasıdır. Dalağın büyümesinin ardından kanda mevcut olan trombosit, kırmızı kan hücreleri ve beyaz (palazma) kan hücreleri sayıları azalması dolayısı ile enfeksiyon meydana gelir. Bu durumda anemi veya kanama da sık görülür. İkinci ve diğer bir yan etki ise dalak yırtılmasıdır. Dalağın dokusu süngerimsi yapıda, hassas ve yumuşaktır. Dokunun yumuşak olmasından dolayı trafik kazası gibi olaylarda kolayca yırtılabilmektedir. Dalağın yırtılma durumu sadece trafik kazaları ya da benzeri kazalarda gözlenmez. Büyümenin etkisi ile de dalakta yırtılama meydana gelebilir. Dalağın yırtılması ile karın bölgesinde kanama oluşur. Kanamadan dolayı dalağın yırtılması hayati risk taşır.
Dalak Büyümesinin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dalak büyümesinin tedavisi için öncelikle dalak şişmesinin nedenini bulmak gerekir. Nedeninin ne olduğuna bağlı olarak tedavi yöntemi değişir. Örneğin enfeksiyon veya kanserden dolayı oluşan dalak büyümesinde, dalağın şişliğinin tedavisi yapılmaz. Onun yerine dalağın büyümesine sebebiyet veren hastalık tedavi edilir. Hastalığın tedavisinin ardından zaten meydana gelen dalak şişkinliği giderilmiş olacaktır. Dalağın şişmesinin kaynağında enfeksiyon varsa antibiyotik veya diğer uygun ilaçlar ile tedavi sağlanır, altta yatan sebep kanser ise de kemoterapi ya da radyoterapi gibi doktorun tercihindeki tedavi uygulanır. Bunun dışında dalak bazen tehlikeli olacak şekilde de şişebilir. Bu aşırı şişlik hayati risk taşır. Bunun gibi durumlarda cerrahi müdahale uygulanır. Tıp dilinde bu ameliyata splenektomi adı verilir.
Detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.