KEMİK YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ
Kemik Yoğunluğu Ölçümü hakkında bilgiler
Kemik yoğunluğu yaş, cinsiyet ve vücut ağırlığına göre değişir.
Osteoporoz özellikle belli bir yaş grubunda sağlığı tehdit eden önemli bir sorundur ve kemiğin yoğunluğunun bilinmesi, istenmeyen sonuçlardan kaçınmanın ve tedbir almanın en iyi yoludur. Bu amaçla çift enerjili röntgen tekniği ya da x ışını absorbsiyometri diye adlandırılan bir teknik kullanılır. Sonuçlar radyologlar tarafından normal değerler ile kıyaslanır. Bu işlem sırasında çok az miktarda radyasyon kullanılır.
Kemik dansitometri kemik mineral yoğunluğunu değerlendirmede standart bir yöntemdir.
Kemik kaybının çabuk ve ağrısız ölçümünü sağlar,
Ölçümde sıklıkla kalça ve bel kemiğinin alt bölümü kullanılır.
El bileği, parmaklar ve topuktan ölçüm yapan daha küçük taşınabilir cihazlar yanı sıra röntgen ışını yerine ultrason dalgalarını kullanan daha sınırlı cihazlar da vardır. Bunlar sadece tarama amaçlı kullanılıp, tedavinin planlanmasında karar verdirici olamamaktadırlar.
Kemik yoğunluğu ölçümü neden yapılır?
Kadınlarda, 40 yaşından sonra kemik kütlesinde kayıp başlamaktadır, bu durum menapoz ile hızlanmaktadır. Kadınlarda menapozun ilk on yılı içinde kemik kütlesinin ort % 15; erkeklerde ise tüm yaşam boyunca % 20 - 30 kaybolmaktadır. Kemik kütlesindeki kayıp oranı arttıkça, kırık riski artmaktadır. Kemik yoğunluğu ölçümü ile hem osteoporoz ve kırık riski hesaplanabilmekte hem de tedavi sonrası takip yapılabilmektedir.
Menopozdan sonra kadınları en çok etkileyen olaylardan biri olan Osteoporoz kemiklerin kalsiyum içeriğinin kaybı sonucu kemiğin incelmesiyle kırık riskinin artmasıdır.
Kemik dansitometri sıklıkla osteoporozun tanısında kullanılır. Elbette bu durum erkeklerde de olabilir.Eğer kemik yoğunluğunuz düşük çıkarsa, siz ve doktorunuz kırık oluşmadan önce nasıl bir tedbir alacağınız ya da tedavi göreceğiniz konusunda planlama yapmalısınız.
Kemik dansitometri kemik kaybına neden olan diğer olayların gösterilmesi yanı sıra uygulanan tedavinizin etkinliğinin değerlendirilmesinde de kullanılır.
Eğer aşağıdaki durumlardan biri söz konusuysa kemik yoğunluğu ölçümü yaptırmanızı özellikle öneririz:
Menopoz sonrası evredeyseniz ve hormon (östrojen) kullanmıyorsanız
Sigara içiyorsanız ya da kalça kırığı gibi kişisel ya da ailesel bir öykünüz varsa
Kemik kaybı ile birlikte seyreden hastalıkları olan bir erkekseniz
Tip 1 (juvenil ya da insulin bağımlı) şeker hastaları, ya da osteoporoz aile öyküsü olanlar
İdrar incelemelerinde aşırı kollajen artışları gösteren ve yüksek dozda kemik içeriği değişimine uğrayanlar
Hafif bir travmadan sonra kırık gelişenler
Omurgalarında kırık olan ya da osteoporozun diğer bulgularını taşıyanlar
Kemik yoğunluğu ölçümü kimlere yapılır ?
Menopoz öncesi dönemde osteoporoz açısından yüksek risk taşıyan kadınlara
Cerrahi olarak menapoza giren (her iki yumurtalığı alınan) kadınlara
Erişkin yaşta küçük darbe veya travmalarla kırık oluşması durumlarında
Röntgen filminde kemik yoğunluğunda azalma (osteopeniye) saptananlara
Aşırı Alkol, sigara, kahve tüketenlere
Östrojen tedavisine kontrendikasyon varsa
Testeron seviyesi düşük olanlara
1 aydan uzun süren hareketsiz (immobilizasyon) kalmak zorunda olanlara
5 yıldan uzun romatoid artrit ve ankilozan spondilit öyküsü olanlara Kortizon veya metotreksat tedavisine başlarken ve tedavi sırasında yılda bir kez
Heparin, Antiasit Kortikosteroidler (Prednisone), Dilantin ve Barbituratlar , Tiroid Hormonu gibi ilaçları uzun süreli kullananlar
Nefropatiler, Osteomalazi, Hiperparatiroidi , Hipertiroidizm gibi hastalığı olanlara İnsüline bağlı diabet hastalarına Osteoporoz tedavisinin takibinde kemik yoğunluğu ölçümü yapılır.
